شرکت سهامی یکی از بزرگترین و محبوب ترین انواع شرکت های تجاری در جهان می باشد . در این نوع شرکت تجاری شخصیت حقوقی مستقل از مالکان آن می باشد و سهامداران این شرکت از امتیازات و حقوق شخصیت حقیقی نیز برخوردار هستند .
بنا بر تعریف قانون تجارت شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم می شود و مسئولیت صاحبان سهام به مبلغ اسمی آنهاست.در شرکت سهامی شرکاء فقط صاحب سهم می باشند و سهام شرکت های بزرگ در بورس خرید و فروش می شود و صاحبان سهام دائماَ تغییر می کنند. به این جهت به این نوع شرکت ها، شرکت های بی نام می گویند، زیرا ممکن است شرکاء آن اغلب معلوم و معین نباشند. شرکت سهامی اصولاَ شرکت تجاری است. در بعضی از کشورها تشکیل شرکت به صورت سهامی به آن جنبه تجاری می دهد. قانون تجارت ایران نیز تصریح دارد که شرکت سهامی برای امور تجاری تشکیل می شود. بنابراین، امروزه این موضوع مورد قبول کلیه علمای حقوق تجارت است که شرکت سهامی صرفنظر از موضوع آن شرکت تجاری محسوب می شود، ولی صاحبان سهام شرکت های سهامی به هیچ وجه تاجر محسوب نمی شوند.

سرمایه و امور مالی شرکت سهامی
در تقسیم بندی شرکت های تجاری، یکی از اساسی ترین عناصر تمایز شرکت ها، سرمایه و اهمیت آن در کارکرد شرکت محسوب می گردد. بر همین اساس، شرکت های سهامی به دلیل محوریت این عنصر، نماد شرکت های سرمایه توصیف می شوند. وضعیت مالی و چگونگی روند فعالیت های شرکت سهامی که به صورت های مالی ( ترازنامه و صورت سود و زیان ) اشاره دارد، در ارتباط کامل با سرمایه شرکت قرار دارد . از دید قانون گذار، سرمایه و میزان آن یکی از بندهای کارساز اساسنامه به شمار می آید. چرا که بند 5 ماده 8 لایحه اصلاحی قانون تجارت ، که موارد الزامی مندرج در اساسنامه را ذکر می کند، ” مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیرنقد آن به تفکیک ” را به روشنی مد نظر قرار داده است. در لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347، هیچ گونه تعریفی از سرمایه ارائه نشده و علت آن شاید بدیهی بودن مفهوم سرمایه در شرکت سهامی باشد.

انواع سرمایه
در مواردی که میان ارزش سرمایه موجود و سرمایه ثبت شده به نحو منفی یا مثبت تفاوت بالایی وجود دارد ، ممکن است مفهوم سرمایه و در نتیجه دسته بندی آن از بداهت اولیه برخوردار نباشد. به همین جهت، دو نوع سرمایه را می توان در شرکت سهامی تفکیک نمود :
اول : سرمایه اسمی – ثبت شده
هر سهم دارای ارزش اسمی یا ثبت شده و رسمی است که مبلغ آن بر روی برگه سهم منعکس است. سرمایه رسمی معیار اتخاذ هرگونه تصمیم در رابطه با امور مالی شرکت از سوی مجامع، از جمله کاهش یا افزایش آن و به ویژه در تغییر اجباری سرمایه و نیز طرح هر ادعایی به وسیله اشخاص ثالث ذی نفع نسبت به شرکت ، به شمار می آید.
در مورد حداقل و حداکثر ارزش اسمی هر سهم ، به عنوان واحد تقسیم سرمایه این شرکت ها، نیز مقنن هیچ محدودیتی برای مبلغ اسمی هر سهم قائل نگردیده و تنها در مورد شرکت سهامی عام ، برای هر سهم حداکثر مقرر داشته است. به حکم ماده 29 لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347، در ” شرکت های سهامی عام ، مبلغ اسمی هر سهم نباید از ده هزار ریال بیشتر باشد”. به نظر می رسد این محدودیت ناشی از این نگرش قانون گذار باشد که در شرکت سهامی عام امکان مشارکت اشخاص بیشتری با توانایی مالی پایین فراهم باشد.
در حقوق انگلستان برای شرکت های عام حداقل سرمایه 50000 پوند و برای دیگر شرکت ها یک پوند مقرر گردیده است.
این در حالی است که حقوق فرانسه مطابق ماده 2- 224 قانون تجارت ، حداقل سرمایه لازم برای شرکت های سهامی عام را 225000 یورو و دیگر شرکت های سهامی ( شرکت سهامی خاص و شرکت ساده شده سهامی ) را 27000 یورو تعیین نموده است.
دوم : ارزش واقعی – تورمی سرمایه
در مقابل ارزش اسمی سرمایه شرکت های سهامی، ارزش واقعی – تورمی آن قرار دارد. این دو ارزش با یکدیگر یکسان نبوده و در کشوری مانند ایران با نرخ تورم بالا عموماَ ارزش دوم به مراتب بیش از نخست است و جز در موارد نادر، ارزش واقعی کمتر از ارزش اسمی نیست. برای مثال، ممکن است سرمایه اسمی و ثبت شده شرکتی دو میلیون ریال باشد ولی ارزش واقعی آن در نتیجه فعالیت شرکت و یا افزایش قیمت کالاهای سرمایه ای آن به چندین برابر برسد.

سرمایه اسمی ثبت نیک