شرایط و قوانین حضانت فرزندان بعد از فوت پدر یا مادر

فوت والدین یکی از عواملی است که می تواند باعث تغییر حضانت کننده فرزندان شود. پدر یکی از افرادی است که از زمان به دنیا آمدن فرزند تا بالغ شدن او حضانت کننده اش خواهد بود و در صورت طلاق نیز باز هم در یک سن خاصی را حضانت کودک را خواهد داشت.
اما اگر پدر فوت کند حضانت نمودن فرزند به عهده چه کسی خواهد بود؟ در پاسخ به این پرسش باید بگوییم در صورتی که پدر فوت کند قانون حضانت نمودن فرزند را به مادرش محول خواهد کرد.
این به این معناست که اگر پدر فوت کند مادر به عنوان حضانت کننده فرزندان تعیین می شود و تمام مسئولیت به عهده او خواهد بود. نکته حائز اهمیت این است که اگر پدر قبل از فوت خود برای فرزندش قیمی را تعیین کرده باشد در صورت فوتش آن قیم نمی تواند فرزند را به حضانت بگیرد و تنها کسی که می تواند حضانت کننده فرزند باشد مادر او خواهد بود.
برخی افراد تصور می کنند که اگر پدر فوت کند جد پدری می تواند قیم فرزند باشد. می بایست بگوییم این تصور کاملا اشتباه است و قانونگذار بعد از فوت پدر تنها مادر را به عنوان حضانت کننده در نظر گرفته است.
اما گاهی ممکن مادر دارای صلاحیت اخلاقی برای حضانت نمودن فرزند خود نباشد که در این صورت دادگاه حضانت را از او سلب کرده و به نزدیکان، قیم و … فرزند واگذار می کند. برای مثال اگر بعد فوت پدر مادر دچار اعتیاد شده باشد حضانت او به صلاح فرزند نبوده و حضانت از او سلب می گردد.

اگر پدر و مادر هر دو فوت کنند حضانت بر عهده کسی خواهد بود؟

در بالا گفتیم که بعد از فوت پدر حضانت کننده فرزندان مادر بوده و بعد از فوت مادر نیز پدر می تواند حضانت کننده فرزندان خود باشد. اما در برخی موارد دیده می شود که پدر و مادر هر دو باهم فوت نموده و هیچکدام از آن ها برای حضانت نمودن فرزند در قید حیات نیستند که در این صورت حضانت کننده فرزند فرد دیگری خواهد بود.
چنانچه فرزند پدر و مادر خود را از دست داده باشد در درجه اول جد پدری او به عنوان قیم تعیین می شود. یعنی پدر فرزند می بایست حضانت ‌او را بر عهده بگیرد. اما گاهی ممکن است جد پدری فرزند نیز در قید حیات نباشد و یا به دلایل مختلف توانایی پذیرفتن این مسئولیت را نداشته باشد. در این صورت حضانت به وصی واگذار می شود.
وصی کسی است که پدر و مادر قبل از فوت خود اورا برای حضانت نمودن از فرزند و تربیت و اداره اموال او بر می گزینند. در صورتی که وصی تعیین نشده باشد دادگاه فردی را به عنوان قیم انتخاب می کند تا حضانت کودک را عهده دار شود و برای تعیین قیم نیز ابتدا خویشاوندان فرزند و نزدیکان در اولویت هستند.
منبع: وکیل پایه یک دادگستری [عدل و حق]