پول چگونه دارای ارزش می شود؟ – درک اقتصاد
شما میتوانید نسخه ی صوتی این مقاله را نیز بشنوید:
دانلود فایل صوتی
گوینده: سجاد
پول مانند طلا و الماس هیچ ارزش ذاتی ندارد، مگر اینکه تصاویر روی آن برای شما جالب باشند! پول فقط ارزشی برابر با یک تکه کاغذ سفید دارد!
از دیدن این جمله تعجب کردید؟! ولی باید به عرضتان برسانیم که درست خواندید. پول به خودی خود ارزشی ندارد، تا زمانی که از آن به عنوان نماد اقتصادی یک کشور استفاده شود. در این حالت پول دارای ارزشی خاص خواهد بود، ولی این ارزش ذاتی نیست.
ارزش پول براساس توافقی بین کاربران آن در سراسر دنیا تعیین می شود. این ارزش گذاری همیشه به این گونه نیست. در قدیم پول عمدتا به شکل سکه، از آلیاژ چند فلز ارزشمند نظیر طلا و نقره ساخته می شد. ارزش این سکه ها بر اساس جنس آنها طلا، نقره، برنز و… تعیین می گردید. دلیل این امر این بود که شما می توانستید هر زمان سکه هایتان را ذوب کرده و برای هدف دیگر مثلا ساخت ابزار استفاده کنید.
تا چند دهه قبل، ارزش پول کاغذی در کشورهای مختلف بر اساس یک مدل طلا، نقره یا برنز با استاندارد (عیار) مشخص شده بود. این بدین معناست که شما می‌توانستید در عوض تحویل پول کاغذی به ماموران دولت، آن را با مقداری طلا، نقره و … با ارزش یکسان تعویض کنید. استاندارد طلا در سال ۱۹۷۱ لغو شد. زمانی که رئیس جمهور وقت آمریکا نیکسون، قانونی گذاشت مبنی بر اینکه آمریکا دیگر دلار را با طلا تعویض نخواهد کرد، بر این اساس بازار رد و بدل فلزات قیمتی با پول کاغذی (Bretton woods system) به کلی تعطیل گردید. این اتفاق باعث تمرکز هرچه بیشتر اقتصاددانان به این روند شد. در حال حاضر ایالات متحده دارای سیستم مالی به نام فیات است.(در ادامه به آن خواهیم پرداخت)
باوری که به پول ارزش می دهد
چرا یک ۵ دلاری دارای ارزش است ولی تکه کاغذهای دیگر خیر؟
بسیار ساده است: پول یک منبع محدود است و تقاضا برای آن وجود دارد.
چرا که مردم آن را می خواهند، دلیل اینکه من نیاز به پول دارم این است که مردم نیز به آن نیازمندند.
درنتیجه می توانیم پولمان را برای خرید نیازمندی هایمان از دیگران بکار ببریم و این امر می تواند بصورت دائم تکرار شود. محصولات و خدمات در اقتصاد بسیار مهم هستند. پول وسیله ایست که به افراد اجازه می دهد که در هر مکان و زمان بتوانند نیازمندی هایشان را با کمال رضایت تهیه نمایند. مردم دست رنجشان را برای فروش می گذارند، تا توسط آن بتوانند نیازهای خود را تامین کنند. اگر هر فردی بداند که ارزش پول در آینده ممکن است بیشتر بشود، با تمام توانش کار خواهد کرد.
سیستم پولی ما بر اساس مجموعه ای متقابل از باورهای ما عمل می کند.
تا زمانی که ما باور داشته باشیم که پول در آینده ارزشمندتر خواهد شد، این سیستم کار خواهد کرد. به نظر شما چه چیزی باعث از بین رفتن این باور می شود؟ بعید است که در آینده ای نزدیک، جایگزینی برای پول پیدا شود، چرا که ناکارامدی این سیستم به لحاظ دو گانگی توافق در انتظارات از سیستم پولی به خوبی شناخته شده است. اصولا هم زمانی اتفاق می افتد که دو طرف رد و بدل کننده پول ارزش متفاوتی برای آن قائل باشند. اگر یک ارز با ارزی دیگر جایگزین شود، طبیعتا زمانی وجود خواهد داشت که شما باید ارز قدیمی خود را با ارز جدید جایگزین نمایید، این همان اتفاقی هست که برای کشورهای اروپایی زمانی که میخواستند به واحد پولی یورو مهاجرت کنند، افتاد. بنابراین پول رایج ما هیچ موقع به طور کامل حذف نمیشود.
پول بدون پشتوانه
به پولی گفته میشود که ارزش ذاتی ندارد، غالبا پول اسکناسی به عنوان پول بدون پشتوانه خوانده میشود. پول بدون پشتوانه در زبان انگلیسی به Fiat Money (فیات مانی) معروف است. Fiat از زبان لاتین نشات میگیرد، طوری که حالت اجباری فعل facere به معنی انجام دادن است. (ساخته شدن یا انجام گرفتن)
همانطور که پیشتر گفته شد، پول بدون پشتوانه یا فیات مانی، پولی است که ارزشی در ذات آن وجود ندارد، اما توسط سیستم قراردادی انسانی، اینطور خوانده می شود که ارزش دارد. برای مثال در آمریکا، فدرال رزرو این قرارداد را بوجود آورده است. که تشریح میکند که چرا عبارت:
“backed by the full faith and credit of the government”
به معنی “حمایت شده بوسیله ی اعتبار و اعتماد دولت” توسط فدرال رزرو برای پول ملی این کشور آورده شده است، این جمله در تایید همان مفهوم بی ارزش بودن ذاتی پول اسکناسی است، ولی شما میتوانید با اطمینان از آن استفاده کنید، چرا که پشتوانه ی فدرال رزرو را دارد!
ارزش پول در آینده
از طرف دیگر، ممکن است که ما فکر کنیم پول ما در آینده نسبت به دارایی های دیگر(مستغلات، سهام و..) ارزشی نداشته باشد…
بسیار خوب، اگر ما باور کنیم که پول ما در آینده ارزش تقریبی زمان حال خود را نیز نخواهد داشت چه؟
تورم پول رایج (هزینه کردن پول بیشتر برای تهیه ی چیزهایی که قبلا ارزان تر بودند!) اگر بیش از اندازه شود، باعث خواهد شد که مردم هر چه سریعتر بخواهند از شر پول خود خلاص شوند! تورم، و عکس العمل های منطقی و عقلانی که شهروندان به آن نشان می دهند، زمینه ساز رکود و بدبختی اقتصادی خواهد شد…!
مردم دیگر حاضر نخواهند شد که معاملات سود سازی را که بصورت پرداخت سود در آینده خواهد بود را امضا کنند، چرا که آنها مطمئن نیستند زمانی که سود آنها به حسابشان واریز خواهد شد، ارزش پول در آن مقطع در چه وضعیتی خواهد بود؟ و بدین ترتیب بسیاری از فعالیتهای اقتصادی به سبب همین موضوع کاهش خواهد یافت.
تورم زمینه ساز بسیاری از انواع دیگر ناکارآمدی ها نیز میشود. از تغییر قیمت قهوه در عرض چند دقیقه گرفته، تا حمل یک چرخ دستی پر از پول از خانه تا تورمنانوایی برای خرید یک قرص نان!
اما باور داشتن به این موضوع که پول و ارزش پول بصورت کاملا ثابت باشد نیز بی ضرر نمی تواند باشد.
اگر شهروندان ایمان خودشان را نسبت به عرضه ی پول از دست بدهند، و اینکه باور داشته باشند که پول در آینده کمتر خواهد ارزید، فعالیتهای اقتصادی به سرعت متوقف میشود. این موضوع یکی از دلایل اصلی‌ای است که چرا فدرال رزرو به سختی تلاش میکند که تورم را بصورت کنترلی و در مرز این دو حالت نگه دارد:
تورم کم مطمئنا خوب است، ولی زیادش فاجعه بار خواهد بود.
پول اساسا یک دارایی است، و بطور کلی توسط قاعده ی کلی عرضه و تقاضا اداره می شود. ارزش هر دارایی در اقتصاد براساس میزان عرضه و تقاضای آن دارایی و نیز عرضه و تقاضای دارایی های دیگر تخمین زده می شود. قیمت هر دارایی عبارتند از مقدار پولی که بایستی هزینه شود تا آن دارایی بدست آورده شود. تورم زمانی اتفاق می افتد که قیمت آن دارایی افزایش پیدا کند، به عبارت دیگر ارزش پول در مقابل دارایی های دیگر کاهش یابد. این می تواند زمانی اتفاق بیفتد که:
1. عرضه ی پول بالا برود.
2. عرضه ی کالا یا دارایی کاهش بیابد.
3. تقاضا برای پول پایین بیابد.
4. تقاضا برای دارایی های دیگر بالا برود.
دلیل کلیدی تورم در افزایش عرضه ی پول می باشد. اما تورم به دلایل دیگری نیز میتواند اتفاق بیفتد، فرض کنید یک بلای طبیعی تمام مغازه ها را ویران کند ولی بانک ها را سالم بگذارد. در این صورت پیش بینی شما از قیمت دارایی هایی غیر از پول چیست؟
درست حدس زدید، ما انتظار داریم که یک جهش فوری در قیمت دارایی هایی غیر از پول مشاهده کنیم، چون این دارایی ها در مقابل پول کمیاب شده اند. اما خوب خوشبختانه این حالت به ندرت اتفاق می افتد!
به طور کلی، تورم زمانی اتفاق خواهد افتاد، که عرضه ی پول با سرعت بیشتری نسبت به عرضه ی دارایی های غیر پولی و یا خدمات و سرویس ها انجام بگیرد.
جمع‌بندی
پول ارزش دارد، به این دلیل که مردم معتقد هستند که پول را می توانند در آینده به کالاها و دیگر خدمات مورد نیازشان تبدیل کنند. این باور، تا وقتی که مردم از تورم آتی و ورشکستی و ناتوانی مرجع صدور پول رایج و نیز حکومت ترسی نداشته باشند، به قوت خود باقی خواهد ماند…!
ام ال مارکتینگ امید دارد که این مقاله از سری مقاله های مفاهیم پایه ای در اقتصاد مورد توجه شما واقع گردیده باشد.
لینک مطلب در ام ال مارکتینگ: لینک
