گرفتگی مقعد + درمان اسپاسم ناگهانی “Proctalgia fugax”
گرفتگی مقعد یا پروکتالژیا فوگاکس به انگلیسی: Proctalgia Fugax (به معنی درد مقعدی با علت ناشناخته) یکی از دردهای مقعدی است که برای هر فردی ممکن است پیش بیاید و به زن یا مرد بودن ارتباطی ندارد. گرچه تا قبل از بلوغ احتمال کمی دارد که فردی دچار آن شود. اسپاسم مقعدی می تواند دلایل احتمالی متفاوتی داشته باشد و تا به حال علت دقیق آن مشخص نشده است.
https://partoclinic.com/wp-content/u...-fugax-min.jpg
پروکتالژیا فوگاکس با گرفتگی مقعد چیست؟
گرفتگی مقعد که در پزشکی با اصطلاح Proctalgia fugax شناخته می شود یکی از دردهای ناگهانی مقعد (شبیه به درد چسبیدن چاقو به راست روده) است که دلیل خاصی ندارد و دردی که فرد تجربه می کند به خاطر اسپاسم ناگهانی عضلات اسفنکتر مقعد است که از چند ثانیه تا چند دقیقه ممکن است طول بکشد.
Proctalgia fugax درد یا گرفتگی است که در اطراف باسن و راست روده احساس می شود. رکتوم آخرین قسمت روده بزرگ است که به مقعد ختم می شود.
https://partoclinic.com/wp-content/u...-fugax-min.jpgبه غیر از گرفتگی عضلات اسفنکتر، اسپاسم عضلات کف لگن و یا راست روده هم می تواند موجب پروکتالژیا شود که با درد شدید و تیر کشیدن رکتوم یا انتهای راست روده همراه است.
گرفتگی مقعد می تواند بدون هیچ نشانه ای و ناگهانی شروع شود. گاهی درد آن به قدری شدید است که فرد را از خواب شبانه بیدار می کند و اگر چند قدم راه برود یا دفع گاز روده داشته باشد ممکن است پس از دقایقی درد آن برطرف شود. سایر علائم درازمدت آن عبارتند از ناراحتی ناشی از نشستن طولانی مدت و اجابت مزاج دردناک.
علت بی حسی مقعدی
همانطور که ابتدای مطلب گفته شد، گرفتگی مقعد یا پروکتالژیا فوگاکس به معنی درد مقعدی بدون علت است و در واقع دلیل مشخصی برای این عارضه وجود ندارد.
اما می توان گفت علت اسپاسم یا گرفتگی که فرد تجربه می کند، به خاطر سفت شدن ناگهانی عضلات اسفنکتر یا کانال رکتوم می باشد.
علل از فردی به فرد دیگر متفاوت است و نیاز به رویکردهای متفاوتی برای درمان دارد. سایر شرایط در ناحیه آنورکتال ممکن است باعث اسپاسم هایی شوند که به نظر می رسد شبیه به اسپاسم مقعدی هستند، اما به عنوان مسائل جداگانه تشخیص داده شده و درمان می شوند. گاهی اوقات یک بیماری زمینه ای باعث ایجاد گرفتگی مقعد می شود و درمان آن عارضه، علائم پروکتالژیا فوگاکس را تسکین می دهد.
موارد زیر می توانند به عنوان محرک و تشدید کننده اسپاسم مقعدی در نظر گرفته شوند:
هنگام دفع مدفوع
دوران عادت ماهانه و قاعدگی
ضربات ناگهانی
یبوست
استرس و اضطراب
کسانی که سندروم روده تحریک پذیر یا IBS دارند.
بیماری های مقعدی مثل بواسیر، شقاق و یا فیستول
همچنین اسپاسم زودگذر مقعدی ممکن است در طی مراحل درمان هموروئید مانند اسکلروتراپی هم رخ دهد.
تفاوت اسپاسم مقعد با درد مقعدی و نحوه تشخیص آن
به دلیل اسپاسم های زودگذر و ناگهانی که در این عارضه رخ می دهد، تشخیص برای پزشک معمولاً کمی دشوار است ولی با توجه به شدت و مدت علائم آن، تشخیص داده می شود.
پزشک باید رکتوم را به طور کامل معاینه فیزیکی کند. اسپاسم مقعدی معمولاً درد ناگهانی و احساس تیر کشیدن مقعد است که در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه برطرف می شود اما درد مقعدی احساس درد مداوم در فرد است که می تواند نشانه مشکلات و بیماری های زیر باشد:
شقاق مقعدی یا شکاف و پارگی پوست اطراف مقعد
آبسه مقعدی
هموروئید یا بواسیر
زگیل تناسلی یا سایر بیماری های مقاربتی
اسهال و یبوست
بیماری التهابی روده یا کولیت اولسراتیو
باقی ماندن مدفوع سفت شده در رکتوم به دلیل یبوست
اسپاسم مقعدی ممکن است شبیه درد دیگری به نام سندرم لواتور باشد. در واقع Proctalgia fugax شکلی از سندرم لواتور است که هر دو شامل اسپاسم عضلات در ناحیه لگن هستند. پروکتالژیا فوگاکس موقتی است، اما انواع دیگر سندرم لواتور ممکن است چند روز طول بکشد.
تفاوت عمده دیگر محل درد است. درد ناشی از پروکتالژیا فوگاکس عمدتاً در رکتوم احساس می شود ولی درد ناشی از سندرم لواتور در کف لگن و در ران ها و باسن احساس می شود.
علائم سندرم لواتور معمولا در لگن بیشتر از علائم پروکتالژیا فوگاکس احساس می شود. ممکن است متوجه شوید که علائم هنگام نشستن بدتر می شود و هنگام ایستادن یا دراز کشیدن بهبود می یابد.
توجه به این نکته ضروری است که پروکتالژیا فوگاکس با سایر بیماری هایی که می توانند باعث درد مقعدی شوند (مانند هموروئید، شقاق مقعد و بیماری التهابی روده) متفاوت است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم ؟
پروکتالژیا فوگاکس یا اسپاسم مقعدی معمولاً عارضه خطرناکی نبوده و در بیشتر مواقع به خودی خود برطرف می شود اما اگر گرفتگی مقعد چند روز ادامه داشت و برطرف نشد و یا همراه با علائمی مثل:
خونریزی مقعدی + سرگیجه
درد مقعد + تب و لرز و ترشحات مقعدی
باشد باید فوراً برای درمان اقدام کرده و به تغییرات حرکات روده خود توجه داشته باشید تا بتوان عوامل محرک زا مانند استرس را شناسایی کرد.
درمان اسپاسم مقعدی یا پروکتالژیا فوگاکس
درمان گرفتگی مقعد، معمولاً شامل راه های مختلفی برای شل شدن عضلات مقعدی بوده که شامل موارد زیر می شود:
پماد شل کننده عضلات مقعدی مانند گلیسرول نیترات موضعی
داروهای شل کننده اسفنکتر مانند دیلتیازم خوراکی
بی حس کننده های اعصاب
جریان ارتعاش الکتریکی
تزریق بوتاکس برای بی حسی اعصاب و عضلات مقعد
درمان خانگی و روش های طبیعی که در ادامه بیشتر توضیح می دهیم:
درمان خانگی گرفتگی مقعدی
روش های خانگی و درمان اسپاسم مقعدی در خانه شامل موارد زیر می باشد:
اصلاح رژیم غذایی و جلوگیری از یبوست و دهیدراته شدن بدن و گنجاندن فیبر کافی در برنامه غذایی. فیبر به شما امکان می دهد حرکات روده نرم تری داشته باشید. این کار باعث می شود که عضلات آنورکتال شما خیلی سخت کار نکنند و ممکن است خطر اسپاسم پروکتالژیا فوگاکس را کاهش دهند.
دفع مدفوع راحت و آسان با کمک نرم کننده های مدفوع
انجام تمرینات و حرکاتی مثل یوگا، مدیتیشن هم به شل شدن عضلات گرفته شده کمک می کند و هم استرس و تنش را از بین می برد.
حمام آب گرم نیز می تواند در درمان اسپاسم عضله اسفنکتر موثر باشد.
استفاده از برخی داروی شل کننده اسفنکتر بدون نسخه، مانند گلیسریل تری نیترات یا پماد شل کننده اسفنکتر دیلتیازم
بهترین راه برای شل کردن عضله اسفنکتر چیست؟
یک انگشت روغن کاری شده را وارد مقعد کنید. آن را به صورت دایره ای حرکت دهید تا عضله اسفنکتر شل شود. این کار ممکن است چند دقیقه طول بکشد. بعد از اینکه تحریک را انجام دادید، در وضعیت عادی برای اجابت مزاج بنشینید.
