گلابتون ‌دوزی
به طور کلی به دوخت طرح‌ها و نقوش زیبا با نوارهای طلایی بر روی پارچه، گلابتون‌دوزی می‌گویند. در نقاط مختلف ایران می‎توانید گلابتون دوزی یا همان زردوزی که به آن «گلدوزی»، «کم‌دوزی» و «کمان‌دوزی» هم گفته می‎شود، ببینید ولی در جنوب ایران و در استان هرمزگان خصوصاً در شهرهای بندر عباس، میناب و بندر لنگه، این صنعت بسیار پر رونق است. خاستگاه اصلی این هنر، هند و بنگال است. هر چند که لباس‌های گلابتون‌ دوزی غالباً برای مصرف محلی آماده و تولید می‎شوند، ولی امروزه به دلیل زیبایی طرح‎ها و نقوشی که دارند، مورد توجه سایر زنان نیز قرار گرفته‌اند. گلابتون‌دوزی معمولاً با استفاده از مداد، کپیه، قلاب و هاون چوبی انجام می‎شود و در محصولاتی مانند دمپایی، دور یقه، شلوار زنانه، کوسن، لبه پرده، پشتی، دیوار کوب و جلد قرآن و سجاده به کار می‎رود.

قالی بافی
قالی بافی یک هنر اصیل ایرانی است که تقریباً در همه شهرها می‎توان آن را یافت، در استان هرمزگان هم قالی بافی بیشتر در بندرعباس، روستای درتوجان و بخش حاجی‌آباد انجام می‎شود.
معمولاً پشم مورد نیاز برای بافت انواع قالی‌ هرمزگان، از سیرجان تهیه می‎شود و تولیدکنندگان فرش غالباً کار ریسیدن و رنگرزی نخ‎ها را برعهده می‎گیرند.

حصیر بافی
از قدیمی‌ترین صنایع دستی ایران حصیر بافی است. حصیر بافی هنری است که تقریباً در تمام ایران انجام می‎‌شود و از شمال تا جنوب ایران می‎‌توان انواع این صنایع دستی را مشاهده کرد. در استان هرمزگان هم حصیر بافی مانند دیگر دست سازه‌‎های زنان و مردان این استان کاربردی و مصرفی است. ماده اولیۀ مورد نیاز این صنعت، برگ درخت خرما است که خوشبختانه در این منطقه، به وفور یافت می‌‎شود؛ تولید انواع محصولات حصیری در هرمزگان بسیار رواج دارد و علاوه بر زیر انداز ، از برگ درختان خرما اقلامی مانند بادبزن، سبد حصیری در دار، دمکن، ظرف نگهدارنده نان، ظرف میوه، درپوش کوزه و … بافته می‎‌شود. از مهم‎ترین مناطق حصیربافی، روستاهای میناب، بندر لنگه و بشاگرد است. در این مناطق غالباً زنان و دختران به کار حصیربافی مشغول هستند.

معمولاً برای حصیر بافی شاخه‌های جوان و زائد درخت خرما را هرس می‌کنند و اجازه می‎دهند تا در معرض نور خورشید خشک و زرد شوند، سپس، آن را در آب می‎‌اندازند تا نرم شوند و در نهایت از آن برای حصیر بافی استفاده می‎‌کنند.

خوس‌ دوزی
یکی از انواع سوزن ‌دوزی‌های رایج در استان هرمزگان خوس ‌دوزی است که بیشتر توسط زنان و دختران هرمزی انجام می‎ شود. در خوس ‌دوزی بر روی پارچه‌های توری ریزبافت، نوارهای نقره‌ای باریک و یا ستاره‌هایی فلزی کوچک دوخته می‎شود و این پارچه‌‎ها به منظور تزئین دستار (چادر زنانه) و مقنعه مورد استفاده قرار می‎‌گیرد. پارچه‎ای که معمولاً در این صنایع دستی هرمزگان به کار می‌رود، به رنگ‌های سفید، سبز، سیاه و زرشکی است و هر دو سمت پارچه بافت یکسانی دارد.

این هنر به حدی در استان هرمزگان قابل توجه است که به عنوان هدیه در مراسم ازدواج به عروس و داماد داده می‌شود.

شک‌ دوزی
به نوارهای پارچه‎ای که با استفاده از نخ‌های طلایی و نقره‌ای فلزی بافته شده باشد، شک دوزی می‌‎گویند و از آن بیشتر برای لبه و دور یقۀ پیراهن زنانه و آستین آن استفاده می‎‌کنند. برای شک دوزی از یک هاون چوبی، قرقره و نوار فلزی نقره‌ای و طلایی استفاده می‌‎شود.

کم ‌‌دوزی
کم دوزی هم یکی دیگر از صنایع دستی ویژه هرمزگان است که از آن در پارچه‌های گل‌دار، شلوار زنانه، روکش لباس و پشتی استفاده می‌شود. هنرمندان در کم دوزی به جای نخ معمولی از نخ ابریشم و زری که غالباً نقره است استفاده می‎‌کنند.

سوزن‌ دوزی
سوزن دوزی را می‎توان در گروه هنرهای رودوزی قرار داد. این هنر بیشتر در منطقه بشاگرد رواج دارد و به آن نخ‌ دوزی یا گل ‌دوزی هم گفته می‎‌شود و توسط زنان و دختران روستایی انجام می‌گیرد. سوزن دوزی در این بخش از کشور به دلیل مجاورت با استان سیستان و بلوچستان، به روش زنان بلوچ انجام می‌شود.

نخ‌های مورد استفاده در سوزن دوزی از جنس ابریشم و پنبه است. البته امروزه نخ‌های پنبه‌ای قیمت ارزان‎تری دارند و راحت‎‌تر در بازار پیدا می‎‌شوند ولی در گذشته، استفاده از نخ‎‌های ابریشم رایج‎‌تر بود.

کلاه‌ دوزی
هنر کلاه‌ دوزی بیشتر در بین عرب‌زبان استان هرمزگان رواج دارد. برای کلاه دوزی در ابتدا با استفاده از یک قالب ویژه، پارچه را به نشاسته آغشته می‌کنند، سپس با یک ابزار خار مانند دور تا دور پارچه را سوراخ می‎‌کنند و با نخ سفید ابریشمی به فاصله‎‌های معین، طرح‌ گل مانندی را با ظرافت می‌دوزند. معمولاً هر یک از این طرح‎ و نقش‎ها نامی دارند و کلاه «مرغ شاه» بهترین نوع آن است.

چادر شب ‌بافی
از دیگر صنایع دستی هرمزگان می‎توان به چادر شب ‌بافی یا «کار بافی» اشاره کرد. این هنر بیشتر در روستاهای تابعه شهر میناب و روستاهای احمدیه و فارقان رواج دارد.

چادر شب‌های تولید شده در روستاهای این استان دارای 50 سانتی‌متر عرض و 8 متر هستند که پس از اتمام هر طاقه آن را به چهار قسمت مساوی تقسیم می‌کنند و پس از به هم دوختن این قطعات در کنار یکدیگر، چادر شبی در ابعاد دو متر در دو متر به دست می‎‌آید که معمولاً به صورت یک لا مورد استفاده قرار می‎‌گیرد.

از چادر شب در مناطق کوهستانی منطقه به عنوان بالاپوش و در مناطقی که آب و هوای گرم‎تری دارد، به عنوان روانداز و یا رختخواب‌پیچ استفاده می‎‌شود.

بادله ‌دوزی
بادله‌ دوزی که به آن «تلی‌ بافی» هم می‌‎گویند یکی دیگر از صنایع دستی استان هرمزگان است که در دسته رودوزی‌های سنتی ایران قرار می‌‎گیرد. برای بادله دوزی، با نخ گلابتون، نواری با عرض 15 سانتی ‌متر و با نقش‌های به‌هم پیوسته دوخته می‌شود.

این نوارها معمولاً برای تزئین دمپای شلوارهای زنانه به‌کار می‌رود. غالباً در مناطق جنوبی نوعروس‌ها از شلوارهای بادله‌ دوزی‌شده استفاده می‌کنند ولی این محصول به عنوان لباس جشن و سرور دیگر زنان هم کاربرد دارد. شلوارهای بادله دوزی شده، دکمه‌هایی با نخ ابریشمی دارند که به وسیله‎ آن‎ها شیاری در کنار ساق پا باز و بسته می‌شود.

خرسک ‌بافی
خرسک نوعی فرش است با پرزهای بلند و درشت‌ که با رنگ‌های محدود بافته می‌شود. معمولاً برای خرسک بافی، از رنگ طبیعی پشم استفاده می‌شود. از محصولات خرسک‌ بافی در گذشته به عنوان روانداز استفاده می‌شد ولی امروزه این نوع بافت به منظور تولید پادری و کناره، در اندازه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‎‌گیرد. نقوش خرسک غالباً هندسی هستند و بافت آن در روستای درتوجان رایج است.

چنته‌ بافی
چنته‌ بافی نیز یکی دیگر از صنایع دستی هرمزگان است که غالباً زنان هرمزی آن را انجام می‎‌دهند. نقش‌های مورد استفاده در چنته بافی معمولاً به صورت هندسی و ذهنی است و دورتادور چنته با منگوله‌های رنگی و صدف‌های دریایی تزئین می‌شود. در بیشتر مواقع، از چنته برای تزئین کپرها استفاده می‌شود.

برقع
برقع یکی از سمبول‎های زنان جنوبی و از وسایل زینتی و پوششی زنان در استان هرمزگان، جزایر خلیج فارس و کرانه‌های دریای عمان است. در استان هرمزگان و نوار ساحلی بلوچستان به این محصول، «برکه» گفته می‎‌شود ولی در بندر لنگه به آن «بتوله» و در لارستان به «تبیله» می‎گویند.

بیشترین استفاده از برقع در زمان حضور پرتغالی‌ها در جنوب ایران بوده است زیرا در آن زمان سربازهای پرتغالی در سطح روستاها پراکنده بودند و زنان برای پوشش بیشتر از برقع استفاده می‌‎کردند. با این حال از آن جایی که در جنوب ایران، خصوصاً در فصل تابستان، هوا گرم و آفتاب سوزان است، زنان با استفاده از برقع از سوختگی شدید پوست صورت خود هم بهره می‎‌بردند؛ هم چنین برخی بر این باور هستند که از آن جایی که پارچه مورد استفاده در ساخت برقع‌ها به ماده نیل آغشته می‌‎شود، می‎تواند از گزیدگی در ناحیه صورت جلوگیری ‌کند. اغلب زنان روستایی پس از ازدواج از برقع استفاده می‎‌کنند.

سواس ‌بافی
سواس به نوعی پاپوش گفته می‎‌شود که از یک کفی و دو بند روی پا که از میان دو انگشت عبور می‌کند و یک بند در پشت پا ساخته می‌شود و انواع زنانه و مردانه آن با هم تفاوت‎هایی دارند. معمولاً سواس را از الیاف خرما یا همان «سیس» بافته می‌شود.

گرگور بافی
یکی از روش‌های صید ماهی در دریای خلیج فارس، با استفاده از نوعی تور به نام «گرگور» انجام می‎‌شود. این روش صید ماهی‌ها، نسبت به دیگر شیوه‎‌های موجود، آسیب کمتری به محیط زیست وارد می‎‌کند.

گرگور، در واقع تورهای بافته شده با سیم فلزی است که هنوز هم بافت آن در برخی مناطق استان هرمزگان رواج دارد ولی از قبل کمتر شده است، هر چند که هنوز هم برخی صیادان به بافندگان، بافت گرگور را سفارش می‌دهند. معمولاً مردها به کار گرگور بافی مشغول هستند و برای یک گرگور، چهار مرد با هم مشارکت می‎‌کنند.

عودسازی (بربط سازی)
عود، همان ساز بربط ایرانی است و از آلات موسیقی بسیار قدیمی به حساب می‎‌آید. این ساز از جمله سازهای زهی مضرابی است و جعبه طنین چوبی نسبتا‎‎‎ بزرگی دارد. عود صدایی بم و طنین‌دار دارد و در اندازه‌های مختلفی ساخته می‌شود که سایز رایج آن، همان عودهای ساخت ایران است.

معروف‌‎ترین صنایع دستی هرمزگان
به طور کلی استان هرمزگان مردمانی هنرمند دارد که با دقت و ظرافت مثال زدنی مایحتاج اولیه خود را با مواد اولیه‎ای کاملاً بومی و در دسترس تولید می‎کنند. اگر بخواهیم معروف‎ترین صنایع دستی استان هرمزگان را نام ببریم، کار سختی خواهیم داشت ولی حصیر بافی و گلابتون دوزی و انواع رو دوزی‎ها مانند سوزن دوزی، شک دوزی و … از جمله پر مصرف‎ترین و رایج‎ترین صنایع دستی هرمزگان به شمار می‎روند.

صنایع دستی هرمزگان را از کجا بخریم؟
اگر این توفیق را داشته باشید که سفری به یاد ماندنی به استان هرمزگان بروید، می‎توانید با خیال راحت انواع صنایع دستی این استان را از مغازه‎ها و بازارهای موجود در سراسر شهرهای آن خریداری کنید ولی اگر قرار نیست به این استان سفر کنید باز هم جای نگرانی نیست برای اینکه می‎توانید در سایت صنایع دستی آرامان، بهترین و باکیفیت‎ترین صنایع دستی این استان را پیدا کنید و علاوه بر اینکه از قیمت و کیفیت آن اطمینان حاصل می‎کنید، از مزایای ارسال سریع و سالم محصولات خریداری شده نیز می‎توانید مطمئن باشید.
بهترین راه خرید صنایع دستی هرمزگان