سنوات یا حق سنوات یکی از حقوق قانونی کارگران در ایران است که به‌عنوان پاداش پایان خدمت و جبران زحمات دوران اشتغال، در پایان دوره همکاری به آن‌ها پرداخت می‌شود. این مبلغ بر اساس میزان سابقه کار و آخرین حقوق دریافتی کارگر محاسبه می‌شود و در شرایط مختلفی مانند اتمام قرارداد، استعفا، اخراج، بازنشستگی یا فوت کارگر به او یا وراث قانونی‌اش تعلق می‌گیرد.

مبنای قانونی حق سنوات

بر اساس ماده ۲۴ قانون کار ایران، در صورتی که قرارداد کار به دلایلی غیر از تخلف کارگر خاتمه یابد، کارفرما موظف است به ازای هر سال سابقه کار، معادل یک ماه آخرین حقوق ثابت یا پایه را به کارگر پرداخت کند. این قانون شامل تمامی کارگران با قراردادهای دائم، موقت یا ساعتی می‌شود و هدف آن جبران خدمات و وفاداری کارگران در طول دوره اشتغال است.

شرایط تعلق حق سنوات

حق سنوات در شرایط مختلفی به کارگر تعلق می‌گیرد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

پایان قرارداد کار: در صورتی که مدت قرارداد به پایان برسد و تمدید نشود، کارفرما موظف به پرداخت سنوات است.

استعفای کارگر: اگر کارگر به‌صورت داوطلبانه استعفا دهد، با توجه به میزان سابقه و نوع قرارداد، سنوات به او پرداخت می‌شود.

اخراج کارگر: در صورت اخراج، کارفرما موظف به پرداخت سنوات بر اساس مدت زمان همکاری کارگر است.

بازنشستگی یا ازکارافتادگی: در صورت بازنشستگی یا ازکارافتادگی، کارگر مستحق دریافت حق سنوات است.

فوت کارگر: در صورت فوت، سنوات به وراث قانونی وی پرداخت می‌شود.

نحوه محاسبه حق سنوات

مبنای محاسبه سنوات، آخرین حقوق ثابت یا پایه کارگر است. طبق ماده ۲۴ قانون کار، میزان سنوات به ازای هر سال کار، معادل یک ماه آخرین حقوق ثابت یا پایه کارگر است. برای قراردادهای موقت و دائم، سنوات محاسبه شده و در پایان کار پرداخت می‌شود. در صورتی که کارگر کمتر از یک سال کار کرده باشد، میزان سنوات بر اساس تعداد ماه‌های کارکرد او به‌صورت نسبی محاسبه خواهد شد.

مثال محاسبه سنوات

فرض کنید کارگری با حقوق پایه ۷,۱۶۶,۱۸۴ تومان در ماه، به مدت ۵ سال در یک شرکت مشغول به کار بوده است. میزان سنوات او به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:

۵ سال × ۷,۱۶۶,۱۸۴ تومان = ۳۵,۸۳۰,۹۲۰ تومان

این مبلغ به‌عنوان حق سنوات در پایان همکاری به کارگر پرداخت می‌شود.

نحوه پرداخت حق سنوات

کارفرما می‌تواند حق سنوات را به دو صورت پرداخت کند:

پرداخت یکجا در پایان همکاری: در این روش، کل مبلغ سنوات در پایان دوره همکاری به کارگر پرداخت می‌شود.

پرداخت ماهانه: با توافق کارگر و کارفرما، مبلغ سنوات می‌تواند به‌صورت ماهانه در فیش حقوقی کارگر لحاظ شود.

تفاوت حق سنوات با مزایای دیگر

حق سنوات با مزایایی مانند عیدی، پاداش و مرخصی‌های استفاده‌نشده متفاوت است. عیدی و پاداش معمولاً به‌صورت سالانه پرداخت می‌شوند و میزان آن‌ها بر اساس قوانین جاری تعیین می‌شود. مرخصی‌های استفاده‌نشده نیز ممکن است در پایان سال یا دوره همکاری به‌صورت نقدی تسویه شوند. اما حق سنوات به‌عنوان پاداش پایان خدمت و بر اساس سال‌های خدمت کارگر محاسبه و پرداخت می‌شود.

اهمیت آگاهی از حق سنوات

آگاهی کارگران از حق سنوات و نحوه محاسبه آن بسیار حائز اهمیت است. این آگاهی به آن‌ها کمک می‌کند تا در پایان دوره همکاری، از حقوق قانونی خود بهره‌مند شوند و در صورت بروز اختلاف با کارفرما، بتوانند از حقوق خود دفاع کنند. همچنین، کارفرمایان نیز با آگاهی از این قوانین می‌توانند از بروز مشکلات قانونی جلوگیری کرده و روابط کاری سالم‌تری با کارگران خود برقرار کنند.
نتیجه‌گیری

حق سنوات یکی از حقوق اساسی کارگران در قانون کار ایران است که به‌عنوان پاداش پایان خدمت و جبران زحمات دوران اشتغال به آن‌ها تعلق می‌گیرد. محاسبه صحیح و پرداخت به‌موقع این حق، نقش مهمی در تأمین عدالت و رضایت در روابط کارگر و کارفرما دارد. بنابراین، آگاهی از قوانین مرتبط با حق سنوات برای هر دو طرف ضروری است.

در مواردی که کارگران با مشکلاتی مانند عدم پرداخت سنوات، اختلافات کاری و نقض حقوق قانونی خود مواجه می‌شوند، مراجعه به بهترین وکیل اداره کار تهران می‌تواند راه‌حلی مناسب باشد. وکلای متخصص در این حوزه با آگاهی از جزئیات قوانین کار، می‌توانند کارگران را در پیگیری حقوق خود یاری کنند و از تضییع حقوق آن‌ها جلوگیری نمایند. انتخاب یک وکیل مجرب و آشنا با رویه‌های دیوان عدالت اداری و مراجع حل اختلاف کار، می‌تواند نقش مؤثری در دریافت کامل و به‌موقع حق سنوات ایفا کند.

منبع: نحوه محاسبه سنوات 1403 - حق سنوات چیست؟ گروه مشاوران روابط کار